نُحيي اليوم الذكرى الخامسة عشرة لرحيل الصحفي سردشت عثمان، أحد الأصوات الحرة التي سعت إلى الحقيقة، ودفع حياته ثمناً لها. وإذ نستذكره، فإننا نُجدد دعوتنا إلى الجهات المعنية في حكومة إقليم كردستان لبذل كل ما بوسعها لكشف الحقيقة حول مصيره، ومصير جميع الصحفيين الذين فقدوا أرواحهم أثناء تأدية واجبهم في نقل الحقيقة، وضمان محاسبة الجناة، أيّاً كانوا.
نتقدّم بخالص الشكر والتقدير إلى منظّمي هذا الحدث، ونتمنى لهم النجاح بايصال صوتهم إلى المجتمع الدولي والى المسؤولين في الحكومة سواء المركزية او في الاقليم.
لقد كان سردشت عثمان، شأنه شأن الكثير من زملائه في العراق وإقليم كردستان، مثالًا للشجاعة الصحفية. فمنذ عام 2003، خسر العراق أكثر من 537 صحفيًا وصحفية – وهو رقم مؤلم يعكس التحديات الجسيمة التي لا يزال يواجهها العاملون في هذا المجال.
ولا تزال اليونسكو تدعو الحكومتين في بغداد وأربيل إلى تكثيف جهودهما من أجل ضمان بيئة آمنة للصحفيين، وإحالة كل القضايا المعلقة إلى القضاء، بما يشمل حالات الاختفاء والاغتيالات، تحقيقًا لمبدأ عدم الإفلات من العقاب.
نقف اليوم مع عائلة سردشت عثمان، ومع عائلات جميع الصحفيين الذين فُجعوا بفقدان أحبائهم، ونتشارك معهم مشاعر الحزن والأمل في آنٍ معًا – حزنٌ على ما فقدناه من أصوات شجاعة، وأملٌ في أن تتحقق العدالة يومًا ما. وقد استذكرنا تضحيات شهداء الصحافة مع رئيس مجلس الوزراء في بغداد يوم ٣ ايار ٢٠٢٥.
في العام الماضي، تمّ الكشف عن “نصب حراس الحقيقة” في حديقة آزادي، بحضور نائب رئيس حكومة إقليم كردستان، السيد قوباد طالباني. وقد نُقش اسم سردشت عثمان إلى جانب أسماء لصحفيين آخرين على هذا النصب التذكاري، تكريمًا لتضحياتهم. وهذا يؤكد أن سردشت عثمان كان صحفيًا قُتل أثناء أداء رسالته، ويستحق منا جميعًا المطالبة بالحقيقة والعدالة.
نُقدّر رد الحكومة العراقية الذي أوضح أن أكثر من 200 صحفي قُتلوا على يد جماعات إرهابية، وأنه تمّ إغلاق ملفات تسع حالات فقط أمام القضاء من أصل أكثر من 300. ونأمل في مزيد من الشفافية والتعاون من جميع الجهات المعنية، والرسالة موجهة ايضا إلى حكومة إقليم كردستان.
بعد يومين فقط من اليوم العالمي لحرية الصحافة، ما زالت التساؤلات التي طرحتها اليونسكو بشأن مصير الصحفيين المغدورين دون إجابة واضحة، مما يُعزز الحاجة إلى التزام أكبر بحماية الحريات الإعلامية.
وبحسب تقرير حرية الصحافة العالمي لعام 2025، يحتل العراق المرتبة 155 من أصل 180 دولة. ورغم بعض الخطوات الإيجابية، لا يزال الطريق طويلًا نحو بيئة إعلامية حرة وآمنة.
تستند تقارير اليونسكو في هذا الشأن إلى سبعة مبادئ رئيسية: حرية التعبير كحق أساسي، التعددية الإعلامية، استقلالية وسائل الإعلام، سلامة الصحفيين، الوصول إلى المعلومات، التحول الرقمي وحرية التعبير، ودور الإعلام في التنمية والديمقراطية.
ومن هنا، فإننا نناشد الحكومة الاتحادية وحكومة إقليم كردستان اتخاذ خطوات ملموسة نحو تأسيس بيئة قانونية وسياسية واقتصادية تحمي الحريات، وتضمن حرية العمل الإعلامي، وتُعزّز دور الصحافة كسلطة رابعة تساهم في بناء الدولة وتحقيق العدالة.
ونأمل بصدق أن نعود إلى هذا المكان في العام المقبل، وقد تمّت محاكمة المسؤول عن اغتيال سردشت عثمان، ليكون ذلك رسالة أمل لزملائه الصحفيين، وإشارة واضحة إلى أن العدالة وإن تأخرت، لا تموت.
شكرا لكم
د. ضياء السراي
مسؤول الاتصالات والبرامج في اليونسكو
کوردی:
ئەمڕۆ یادی پازدەهەمین ساڵڕۆژی تیرۆرکردنی ڕۆژنامەنووس ( سەردەشت عوسمان )دەکەینەوە، کە یەکێکە لەو دەنگە ئازادانەی کە بەدوای ڕاستییەکاندا دەگەڕا و بە گیانی خۆی باجی بۆ داوە. هەروەک لە یادی بەڕێزیان، بانگەوازی خۆمان بۆ لایەنە پەیوەندیدارەکان لە حکومەتی هەرێمی کوردستان نوێ دەکەینەوە کە هەموو هەوڵێکیان بدەن بۆ ئاشکراکردنی ڕاستییەکانی چارەنووسی، و چارەنووسی هەموو ئەو ڕۆژنامەنووسانەی کە لە کاتی جێبەجێکردنی ئەرکی خۆیان بۆ گەیاندنی ڕاستییەکان گیانیان لەدەستداوە، هەروەها دڵنیابن لەوەی تاوانباران، هەرکەسێک بن، لێپرسینەوەیان لەگەڵدا بکرێت.
سوپاس و پێزانینی دڵسۆزانەمان ئاراستەی ڕێکخەرانی ئەم چالاکییە دەکەین، هیوای سەرکەوتنیان بۆ دەخوازین لە بیستنی دەنگی خۆیان لەلایەن کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و لەلایەن بەرپرسانی حکومەتەوە، چ ناوەندی و چ ناوچەیی.
سەردەشت عوسمان وەک زۆرێک لە هاوکارەکانی لە عێراق و هەرێمی کوردستان نموونەی ئازایەتی ڕۆژنامەوانی بوو. لە ساڵی ٢٠٠٣ەوە عێراق زیاتر لە ٥٣٧ ڕۆژنامەنووسی لەدەستداوە – ژمارەیەکی دڵتەزێنە کە ڕەنگدانەوەی ئەو تەحەدایە سەختانەیە کە ئەوانەی لەم بوارەدا کاردەکەن بەردەوام ڕووبەڕوویان دەبێتەوە.
یونسکۆ بەردەوامە لە داواکردن لە حکومەتەکانی بەغدا و هەولێر هەوڵەکانیان چڕتر بکەنەوە بۆ دەستەبەرکردنی ژینگەیەکی سەلامەت بۆ ڕۆژنامەنووسان و سەرجەم دۆسیە هەڵپەسێردراوەکان بە بێسەروشوێنکردن و تیرۆرکردنەوە ڕەوانەی دەسەڵاتی دادوەری بکەن، بەمەبەستی دڵنیابوون لە پرەنسیپی بێ سزایی.
ئەمڕۆ لەگەڵ بنەماڵەی سەردەشت عوسمان وەستاوین، لەگەڵ بنەماڵەی هەموو ئەو ڕۆژنامەنووسانەی کە ئازیزانیان لەدەستداوە، و هەستی هەم خەم و هیوایان لەگەڵدا هاوبەش دەکەین- خەم بۆ ئەو دەنگە بوێرانەی لەدەستمان داوە، هیوادارین ڕۆژێک دادپەروەری خزمەت بکرێت. لە 3ی ئایاری 2025 لەگەڵ سەرۆکی حکومەت لە بەغدا یادی قوربانیدانی شەهیدانی ڕۆژنامەگەریمان کردەوە.
ساڵی ڕابردوو لە پارکی ئازادی پەردە لەسەر “مۆنۆمێنتی پارێزەرانی حەقیقەت” لادرا، بە ئامادەبوونی بەڕێز قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان. لەسەر ئەم یادەوەرییە ناوی سەردەشت عوسمان لەگەڵ ناوی ڕۆژنامەنووسانی دیکە، بۆ ڕێزگرتن لە قوربانیدانەکانیان نووسراوە. ئەمەش ئەوە پشتڕاست دەکاتەوە کە سەردەشت عوسمان ڕۆژنامەنووسێک بووە لە کاتی ڕاپەڕاندنی ئەرکەکەیدا کوژراوە و شایەنی ئەوەیە لە هەموومان داوای ڕاستی و دادپەروەری بکەین.
ئێمە وەڵامی حکومەتی عێراق بەرز دەنرخێنین کە ڕوونی کردەوە کە زیاتر لە ٢٠٠ ڕۆژنامەنووس بە دەستی گروپە تیرۆریستییەکان کوژراون و لە کۆی زیاتر لە ٣٠٠ دۆسیە تەنها ٩ دۆسیە لەبەردەم دەسەڵاتی دادوەریدا داخراون. هیوادارین شەفافیەت و هاوکاری زیاتر لە هەموو لایەنە پەیوەندیدارەکانەوە هەبێت، پەیامەکەش ئاراستەی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکرێت.
تەنها دوو ڕۆژ دوای ڕۆژی جیهانی ئازادی ڕۆژنامەگەری، پرسیارەکانی یونسکۆ سەبارەت بە چارەنووسی ڕۆژنامەنووسانی کوژراو بێ وەڵام ماونەتەوە، ئەمەش پێویستی پابەندبوونی زیاتر بە پاراستنی ئازادییەکانی ڕاگەیاندن بەهێزتر دەکات.
بەپێی ڕاپۆرتی جیهانی ئازادی ڕۆژنامەگەری ساڵی 2025، عێراق لە کۆی 180 وڵات لە پلەی 155 دایە. سەرەڕای هەندێک هەنگاوی ئەرێنی، هێشتا ڕێگایەکی دوور و درێژ ماوە بەرەو ژینگەیەکی میدیایی ئازاد و سەلامەت.
ڕاپۆرتەکانی یونسکۆ لەسەر ئەم بابەتە لەسەر حەوت بنەمای سەرەکی دامەزراون کە بریتین لە ئازادی ڕادەربڕین وەک مافێکی بنەڕەتی، فرەیی میدیا، سەربەخۆیی میدیا، سەلامەتی ڕۆژنامەنووسان، دەستڕاگەیشتن بە زانیاری، گۆڕینی دیجیتاڵی و ئازادی ڕادەربڕین، هەروەها ڕۆڵی میدیا لە گەشەپێدان و دیموکراسیدا.
لێرەوە داوا لە حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکەین هەنگاوی کۆنکرێتی بن بۆ دامەزراندنی ژینگەیەکی یاسایی و سیاسی و ئابووری کە ئازادیەکان بپارێزێت و ئازادیی کاری میدیایی گەرەنتی بکات و ڕۆڵی چاپەمەنی وەک لقی چوارەمی حکومەت بەرز بکاتەوە کە بەشدارە لە بنیاتنانی دەوڵەت و بەدیهێنانی دادپەروەری.
لە دڵەوە هیوادارین ساڵی داهاتوو بگەڕێینەوە بۆ ئەم شوێنە، لەگەڵ تاوانباری تیرۆرکردنی سەردەشت عوسمان لە دادگاییکردندایە. ئەمەش دەبێتە پەیامێکی هیوا بۆ هاو ڕۆژنامەنووسەکانی و نیشانەیەکی ڕوون دەبێت کە دادپەروەری ئەگەر دوابکەوێت هەرگیز نامرێت.
سوپاس بۆ هەمووتان
دکتۆر دیا السارای
بەرپرسی پەیوەندییەکان و بەرنامەکانی یونسکۆ
