ئیبراهیم حسین:
قەوارەی ملشیایی هەرێم لە قەیرانێکی وجودی و بێچارەدایە و هەموو ئاماژەکان بەو ئاراستەیەدان کە چیتر ئەم قەوارەیە توانای لەسەرپێوەستانی نەماوە و تەواو بێکەڵک بووە و هەموو پێویستیەکی مانەوەی لەدەست داوە. بەوپێیە هەرای پێکهێنانی حکومەت و بەڕێخستنی سیناریۆی کارتۆنی هەڵبژاردنەکان کە هەر دوای تەواوبوونیان تا هەڵبژاردنی دواتر و تا گوڕێکی تر و گەڕێکی تری ئەم کەڵەکە سیاسیە، دەخرێنەسەر ڕەفەوە دەردێک لەم قەیرانە وجودی و چارهەڵنەگرە دەرمان ناکات. بەوپێیە قەیران تەنیا قەیرانی پێکهێنان و پێکنەهاتنی حکومەت و کابینە نیە، بەڵکو قەیرانێکی وجودی و سیاسیە و لە یەک وشەدا قەیرانی بەسەرچوون و تەواو بوونی ئەو قەوارە ملیشیاییە کە هەموو جۆرە پێویستیەکی بوون و مانەوەی لەو فۆرمەی ئێستایدا لەدەستداوە. زیاتر لەوەش ئەو قەوارەیە تەواوی کومەڵگەی ئەمڕۆی کوردستانی دووچاری قەیران و بنبەستێکی گەورەکردوە.
بەوپێیە مەسەلەی سەرەکی لەونێوەدا تا پێکهاتن و نەهاتنی حکومەت دوای چەندین مانگ لە کەڵەکی هەڵبژرادن، زۆرتر لەرزوتای قەیرانی وجودی و لە چارنەهاتوی ئەم قەوارەیەیە. هەرەس و داڕمانێکی سیاسی پڕۆژەیەکی سیاسیە کە هەر ڕۆژێک تێدەپەڕێ زیاتر بێکەڵکی و بێماناییەکەی دەردەکەوێ. پڕۆژەیەکی سیاسی کە تا ئەوەی ڕووی لە بنیاتنانی کۆمەڵگە و بەڕێخستنی ژیانێکی سیاسی و ئابوری و سەقامگیریەکی سیاسی و قانونی درێژماوە بوو بێت، زۆرتر قاڵب و چوارچێوەیەکی نیمچە قبوڵکراوی دیفاکتۆ بوو بۆ قاچاغچێتی نەوت و سەروەت و سامانی وڵات و کۆنتڕۆڵکردنی ژیانی پێنج شەش میلیۆن لە جوغرافیایەکی دیاریکراو کە هیچ پێوەرێکی دنیای ئەمڕۆ نایگرێتەوە.
سەرەنجام ئەم قەوارەیە بەبێ هیچ مەنتیقێک و هیچ پێویستیەک و بەهۆی ناڕێکخراوبوون و پەرش و بڵاوی و شێواویەکی گەورەی کۆمەڵایەتی و ئەو گورزە گەورانەی کە ئەم قەوارە سیاسیە ملیشیاییە و فیدڕاڵیزمی داوەشاوی عێراقی ئەمڕۆ لەو کۆمەڵگەیەی داوە، هەروەها بەهۆی پێکنەهاتن و سەروسامان پەیدانەکردنی ڕابەریەکی جیددی و ڕادیکاڵی سیاسیەوە کە توانای دەربازکردنی ئەو کۆمەڵگەیەی هەبێ، بەپێوە وەستاوە.
ئیتر نیشانەکانی ئەم پڕۆسەی داڕوخانە نەک هەر لە پەیوەندی ئەم قەوارەیە بە دەوڵەتی میلشیاکانی عێراق لەسەر بابەتی نەوت و تەوتین و وەرگرتنەوەی سەڵاحیەتی قاچاغی نەوت و داهات و دابەشکردنی موچە، بەڵکو بەتایبەت لەناوخۆی کوردستان و لە پەیوەند بە خودی کۆمەڵگە و خەڵکی کوردستانەوە بەتەواوی دەرکەوتون. ئەم داڕوخانە ماوەیەکە دەستیپێکردوە. ڕاگرتنی مووچە و وێڵکردنی تەواوی کۆمەڵگە و سەکتەرەکانی ژیانێکی ئاسایی کۆمەڵگە، هەڵپەساردنی تەواوەتی ئەوشتەی کە پێی دەڵێن پەرلەمان و حکومەت و کۆچی بە لێشاوی هاوڵاتیان و لێشاوەگەورەکانی ناڕەزایەتیە جەماوەریەکان و توندکردنەوەی دەروازەکانی هەولێر لە دێگەڵە و خان و خانبازی و عەشیرەتیازی و ڕاسانی سەرۆکی خێڵ و عەشیرەتەکان لە هەردوو زۆندا کە بۆخۆشی پایەیەکی ئەم دەسەڵات و قەوارە ملیشیاییە بووە، ڕوویەکی ئەم قەیرانە وجودی و ئەم داڕوخانە گەورەیەن.
درەنگ یا زوو ئەم داڕوخانە هەموو ماناکانی خۆی لە پڕۆسەی ئاڵۆگۆڕەکانی لەمە بەدوای کوردستاندا نیشان دەدا. ئەوەی کە ئەم داڕوخانە سور و خوێناوی و دەردناک دەبێ، ئەوەی کە لە بەندوبەستێکی سەروخەڵکیدا لەگەڵ بۆرژوازی مەرکەز ئەم داڕوخانە بەشێوەیەکی کۆنتڕۆڵکراو و لەسەروی ئیرادەی سیاسی خەڵکی کوردستانەوە یەکلادەکەنەوە، یانیش بە قازانجی ڕزگاریەکی موتەمەدنانە لەو کۆنەپەرەستیە سیاسیەی ئەمڕۆ دەچێتەپێشەوە، پرسیارێکی هەنوکەیی چارەنوسسازە لە کێشمەکێشی کۆمەڵایەتی و چینایەتی ئێستادا. کۆمۆنیزم و حیزبی کۆمۆنیستی کرێکاریی هاوشانی تۆڕی فراوانی هەڵسوڕاوان و ڕابەرانی ڕادیکاڵ و ئازادیخواز و چەپی کۆمەڵگە ئەرکێکی دەستبەجێیان ئەوەیە کە نوێنەرایەتی خواستی ئەم کۆمەڵگە و مرۆڤایەتیە کرێکار و زەحمەتکێشە بکەن بە ئاراستەی ڕزگاریەکی سیاسی موتەمەدنانە و ڕادیکاڵ.
ڕۆژانی داهاتو لە مێژووی کوردستاندا ڕۆژانێکی چارەنوسسازن کە جارێکیتر مەسەلەی چارەنوسی سیاسی کوردستان و دەسەڵاتی سیاسی دەخاتە دەستوری ڕۆژەوە.