دۆخی سیاسی هەرێمی کوردستان چۆن دەبینیت؟

ئیدریس مستەفا:
دۆستێکی فەیسبوکم بەم نیوە دێرە ئەو پرسیارەی لێکردووم. دیارە وەڵامەکەی چەندان لاپەرەی دەوێ بۆ نوسین بەڵام من لێرەدا بە سادەیی و بەو چەند سەرخەتە وەڵام دەدەمەوە هەرچەندە ئەم دید و بۆچوونانەم پێشتر گوتووە لە نوسینەکانی پێشووترمدا.
بەو هەموو ئەزمونەم لە بواری سیاسەتدا چ پراکتیسی یا تیئۆری ئەم پرسیارە زۆر بە قورس دەبینم. تەنها هۆکاریش ئەوەیە کە شتێک نیە لەو هەرێمەدا ناوێ سیاسەت بێت یاخود بە سیاسی بچێتە پێشەوە تەنانەت خودی قەوارەکە سیاسی نیە. سیاسی بەو مانایەی: چارەنوسی میللەتێکی تیدا گەڵاڵە بکرێت یان ئابوری سیاسی وڵاتێکی لێوە هەڵبهێنجرێت یاخود کانگەی بوونی چەند پارتێک و کەسێتیەک و سەرکردەیەکی سیاسی بیت کە داکۆکیکەر یان نوێنەرایەتی خەون و ئومێدی گەلی خۆیان بن؛ یاخود کێشمەکێش و ململانێ لەسەر جوگرافیایەک بکەن کە وەڵام بە خەونێکی مێژویی یاخود ئەمانەتێکی جیۆسیاسی بداتەوە.
لەگەڵ ئەوەی لەو قەوارەیەدا دەزگا و ناوەند و ناو و پلە و پایەی سیاسی و حکومی تێدا دروست کراوە بەڵام هیچ یەکێکیان ماکی سیاسیانەی تیدا نیە بەو مانایەی ئیش لەسەر یەکیک لەو رەگەزە سیاسیانە بکات کە لە سەرەوە ئاماژەمان پێدان. گەندەڵی و بێ سەروبەرەی ئیداری و سیاسی و خێزانچێتی سیاسی و هەموو ئەو شتە ناحەز و بێزارکەرانەی دەبینین دەرئەنجامی نەبوونی ئەو ماکە سیاسیانەیە؛ هەر بۆیە، کاتێکیش هەرێم دۆخی خراو دەبێ لە رووی ئابوریەوە یاخود لە رووی سیاسیەوە لەبەردەم مەترسیدا دەبێ وەک ئیستا وجودی هەیە، ئەوا خەمی گەورەی ئەو دەسەڵاتە نیە چونکە ئەو لە بنەرەتدا نەهاتووە ئیش لەسەر قەزەیەیەکی سیاسی بکات یاخود بە زانیاریەک و شارەزاییەک و خەونێکی سیاسیەوە نەهاتووە دەم لە سیاسەت بکوتێ بەڵکو ئەو تەنها بۆ ئەوە هاتووە لەسەر کورسیەک دابنیشێ و سامان کەڵەکە بکات.
کاتێک ئەمانە بوونیان نیە و نابێ بۆیە زۆ ربە ئاسانی خۆیان و ئەو قەوارەیەش کە ئەوان گوایە دەیبەنە رێوە بە قسەیەکی سەرۆک وەزیرانی عێراق یاخود قسەکەری رەسمی حکومەتی مەرکەزی تەنانەت بە قسەی فەرمانبەرێکی وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵ دەکەونە لەرزە و هەرچی دروشم و قسەی باق و بریقە دەکوژێنەوە. ئەوەی خەڵکی سەر شەقام و چاودێرانی سیاسی و خەڵکانی تر دەیبینین و خەمی بۆ دەخۆن ئەوان هەر بە بای خەیاڵیشیاندا نایات چونکە ئەوانە دوورن لە بابەتی ناسنامەی نەتەوەیی و جێگەوڕێگەی هاوڵاتی نیشتمانی و سنوری جوگرافیایی وڵات و چارەنوسی میللەتێک کە پێی دەتوترێت کورد.
دۆستی ئازیزم من نە ئەو دەم و نە ئەم دەمیش زۆر گەش بین نەبووم بەو دۆخەی هەرێم چونکە خودی وجودی ئەم دەسەڵاتدارێتیانە بۆ نەمان و کوشتنی روحی و مادی و سیاسی و مۆراڵی و نەفسی کۆمەڵگەی کوردی دروست بوون و ئەو قەوارەیەشی کە بەهۆی بارودۆخێکی جیهانی هاتە ئاراوە، کە لە بنەڕەتدا هەستەکەی بەهۆی راپەڕینی خەڵکەوە هاتە هەوێن بوون و ئەم دەسەڵاتدارێتیانە تەنها هاتنەوە سەر خوانی حازری، لە وەرچەرخانێکدا وەک رەنووی بەفر هاڕەی دێ وەک ئیستاکانێ دەیبین.
دیارە نەمانی ئەم قەوارەیە گەر نەشما، چونکە جارێ دیار نیە دەڕوا لەبەرئەوەی ولاتانی ناوچەکە گەر خەڵکانی خۆشیان بنێرن بۆ حوکم کردن لیڕە ئەوا باشتر و دڵسۆزتریان لەو دەسەڵاتە دەست ناکەوێ بۆ ئەجێنداکانیان، بە نەمانی ئەم قەوارەیە کە من لەگەڵیدا نیم نەمێنێت هیچ لەوە ناگۆڕیت کە خەڵکی کورد هەر لە هەوڵ و کۆششی خۆیدا دەبێ بۆ وڵاتێک کە ژیانێکی شایستەیان بداتێ، هەوڵدان بۆ ژیانێکی شایستە هەمێشە نەک هەر خەونی مرۆڤەکان بووە بەڵکو هەردەم لە هەوڵدا بوون بۆی هەرچەندە سەخت بووبێ. ئەوە یاسایەکی سروشتی مرۆڤە!
هیوادارم توانیبێتم وەڵامەکەم پێکابێ بەم سادەییە و بەم چەند سەرخەتە!